Sağlık turizmi, yurt dışından hastaların ülkemize veya farklı ülkelere yönlendirilmesi için gerçekleştirilen turistik ticari faaliyetler olarak tanımlanır. Yabancı hastalara hizmet verebilme yetki belgesine sahip olan sağlık kuruluşları ve hekimler de bu işlemleri kendi bünyelerinde gerçekleştirebilir. Sağlık turizmi uygulamalarında elbette en önemli unsur hastanın bulunmasıdır. Peki hastayı nasıl bulacaksınız?
Hasta Bulmak İçin Ne Yaparız?
Kavramın adını hasta bulmak olarak tanımladığınızda, aslında doktorların ve sağlık kuruluşlarının hedef ülkelere giderek, hastaları tespit edip bunlara teklifte bulunması gibi bir manzara gözünüzün önüne gelebilir.
Eğer 70’li yıllarda olsaydık, hasta bulmanın yegane yolu buydu. Zaten hatırlarsanız bu yıllarda ülkemizde sağlık turizmi ismi verilen bir sektör de yoktu. Yurt dışındaki hastalara erişmek için çok ciddi maliyetlerle fiziksel seyahatler yapılması, sunulan hizmetin fiyatları dikkate alındığında hiç de rasyonel bir eylem olmadığından, az sayıda yabancı hastaya hizmet verme işlemi dışında turizm tanımı yapılabilecek bir sektörden söz edemiyorduk.
Günümüzde ise şartlar çok farklı. Bugün sahip olduğumuz iletişim teknolojilerini kullanarak, dünyanın herhangi bir yerinde yaşayan insanlara ulaşabilmemiz mümkün. Üstelik bunun için katlanmış gereken maliyetler, sağlık hizmetinin satışından elde edeceğimiz karlardan çok daha düşük. Yani bugün internet teknolojilerini kullanarak, dünyanın her yerinden hasta bulmamız mümkündür.
Tabii buradaki uygulamalara hasta bulmak değil hastanın sizi bulması demek daha doğrudur. Zira modern sağlık turizmi pazarlaması uygulamalarında, sizin kuracağınız pazarlama platformları, ihtiyaç sahiplerinin yapacağı aramalarda onların karşılarına çıkarak, onların sizi seçmesi sonucunu ortaya çıkarır.
Sağlık Turizmi Pazarlaması
Sağlık turizmi pazarlaması, pazarlamanın temel ilkeleri kapsamında; modern iletişim araçları kullanarak gerçekleştirilen pazarlama süreçlerini kapsar. Elbette belli boyutları ile geleneksel medya araçları da sağlık turizmi pazarlamasında kullanılabilir. Ancak örneğin; İngiltere pazarından hasta bulmak isteyen bir sağlık turizmi acentesi veya hastane, bu ülkedeki ulusal televizyon kanallarına reklam vermek gibi bir uygulama yapamaz. Bu işlem hem pahalı hem de dünyanın her yerinde olduğu gibi sağlık turizmi reklamının yaygın medya araçlarında yapılması söz konusu değildir. Benzer durum gazeteler için de geçerlidir.
Sonuç olarak sağlık turizmi pazarlamasının daha çok dijital pazarlama yöntemleri ile devam ettiğini söyleyebilir belli kısımlarıyla geleneksel araçların da kullanıldığından bahsedebiliriz.
Dijital Pazarlama
Dijital pazarlama; günümüz pazarlama dünyasının neredeyse tamamını kapsar. Artık kullanıcı alışkanlıkları ile doğru orantılı olarak, konvansiyonel medya araçları neredeyse hiç kullanılmamaktadır. Buna bağlı olarak, pazarlamada boyut değiştirmiş ve kaçınılmaz olarak dijital mecralara taşınmıştır.
Domates alışverişini dahi internetten yaptığımız günlerde, hastalıklar ve tedavileri ile ilgili araştırmaları başka yerden yapmamız söz konusu değildir. İhtiyaçlarımızın neredeyse tamamını ya internetten sağlarız veya bu ihtiyaçlar hakkında araştırmaları internetten yaparız.
Özellikle global pazarlama söz konusu olduğunda, hedefin bizden çok uzak olması fiziksel olarak erişme imkanımızı sıfır düzeyine indirir. Bir yabancı ülkede, tanımadığımız insanların kapılarını çalarak, ihtiyaçları olup olmadığını bilmeden onlara sağlık hizmeti pazarlaması yapamayız. Bunu denesek dahi maliyetleri nedeniyle çok kısa zamanda iflas ederiz. Dolayısıyla uzak ülkelerin hedeflendiği sağlık turizmi pazarlama etkinliklerinde, dijital pazarlama araçlarını kullanmak zorunludur. Peki bu dijital pazarlama araçları nelerdir?
Web
Web, hepimizin yakından tanıdığı internetin hayatımıza girdiği ilk araçtır. İnternet sitelerinin yayın yaptığı zemine web platformu diyoruz. İnternet tarayıcılarla giriş yaptığımız, Google ve benzeri arama motorlarını kullanarak yaptığımız aramalar sonucunda ulaştığımız yayın araçlarına ve web siteleri ismini veriyoruz. Bu siteler, kendimizi tanıtmamız ve karşı tarafı ikna etmemiz için kullanabileceğimiz çok çeşitli enstrümanlarla donatılmış bulunuyor. Nitelikli siteler inşa etmemiz ve arama motoru optimizasyonu ilkelerine uygun hale getirmemiz halinde, kullanıcıların yapacağı aramalarda üst sıralarda yer almamız mümkün olabiliyor ve bu sayede hastalar bize ulaşabiliyor.
Yani web siteleri hasta bulma süreçlerinde elimizdeki temel araç olarak öne çıkıyor.
Sosyal Medya
Sosyal medya uluslararası SEO yapılırken biraz zorlu olsa da kullanabildiğimiz yöntemlerden bir tanesidir. Bu uygulamaların zorlu oluşunun nedeni, yabancı ülkelere pazarlama yapılırken ilgili ülkenin dilinde yayın yapılması gerekliliğinden kaynaklanır. Sosyal medya platformları çeviri arayüzlere sahip değildir ve her hesabın tek bir dilde yayın yapmasına izin verilir. Bu nedenle, sağlık turizmi pazarlaması yapan firmaların sosyal medya kullanmaları halinde, ya belli başlı ortak dilleri tercih etmeleri veya hedef pazarların her birinin dilinde ayrı hesaplar açmaları gerekir. Bu durumda işlemler karmaşık ulaşabilir ancak sosyal medyanın bu şekilde kullanılması halinde, acentelere ve sağlık kuruluşlarına sağlayacağı çok ciddi faydaları olacağı da açıktır.
Aracı siteler
Günümüzde web siteleri ve sosyal medya hesaplarının yanında, mobil uygulamalar ve sektörel platformlar pek çok sektör için hizmet verir. Acente gibi çalışan web platformları da bunlardandır. Hastaların, kendi sorunlarıyla ilgili branşları, hastaneleri ve doktorları araştırabildiği, onlar hakkında bilgi alabildiği ve randevu oluşturabildiği platformları doktor bulma siteleri veya sağlık turizmi aracı siteleri denebilir. Bu siteler, geniş kullanıcı kitlelerine erişebiliyor olduğundan sağlık hizmeti verenler ve sağlık turizmi acenteleri için ciddi bir pazar erişimi imkanı sunarlar. Bookimed ve Whatclinic gibi belli başlı platformlar bu alanda hizmet vermektedir.
Video platformları
Sağlık turizm acenteleri, bir sağlık hizmetinin pazarlamasını yaparken; doktor veya hastanenin de tanıtımını yapar. Bunu yapabilmek için doktor ve hastane ile ilgili yeterli pazarlama materyali var olmalıdır. Aksi halde acente, müşterilerine seçim yapabilmeleri için de bir zemin sunmamış olacaktır. Bu durumda hastalar kendilerine bilgi veren platformları veya doktorları tercih edecektir.
Youtube ve benzeri video paylaşım platformları, sağlık kuruluşlarının ve doktorların hizmetlerini ve kendilerini anlayabilmeleri için en etkili ortamlardır. Buralarda yapılacak paylaşımlar hastaların karar verme süreçlerini doğrudan etkiler.
Basın-yayın kuruluşları
Uzak ülkelerde yayın yapan gazeteler ve televizyonlar, dijital sürümleri ile sağlık turizmi hasta bulma yöntemleri içerisinde gösterilebilir. Hedef ülkedeki ulusal gazetelerde basın bülteni yayınlamak veya bu ülkelerde yayın yapan büyük medya kuruluşlarının internet sitelerinde reklamlar vermek, hasta bulmak için etkili yöntemlerdir.
Dijital reklamlar
Dijital reklamlar, pazarlama etkinliklerinin verimliliğini artırmak ve dönüşüm hızı kaydetmek için tercih edilen yöntemler olarak tanımlanır. Google arama platformundan sosyal medya platformlarına kadar hemen her ortamda dijital reklam verilebilir. Ancak reklamların çok dikkatli verilmesi, bütçenin iyi kullanılması ve kullanıcının ikna edilmesinde daha etkili olan diğer pazarlama araçlarının göz ardı edilmemesi son derece önemlidir. Uzun vadeli pazarlama çalışmaları içerisinde reklamın payı son derece düşüktür.
Geleneksel Pazarlama
Geleneksel pazarlama ile sağlık turizmi yapma konusu, neredeyse yok hükmünde bir uygulama olarak kabul edilebilir. Geleneksel pazarlama araçları olarak tanımladığımız, gazeteler, televizyonlar, açık alan reklamları, basılı reklam ve promosyon ürünleri günümüzde efektif değildir. Ayrıca fiziksel reklam araçlarının uluslararası pazarlamada kullanılma durumu da imkansıza yakındır. Zira örneğin billboard reklamlarının, uzak ülkede etkili olmasını bekleyemeyiz. Yabancı ülkelerin basılı gazetelerinde reklam yapmanın da maliyetleri bakımından rasyonel olmadığı açıktır.
Bununla birlikte kısıtlı seviyede geleneksel pazarlama yapmak mümkündür. Ancak bunların etkinliği konusunda, pek çok ekolün ciddi çekinceleri vardır.
Acenteler
Sağlık turizmi acenteleri dahil olmak üzere, uzak ülkelerden hasta bulmak için başkaca acentelerin kullanılması yöntemi söz konusu olabilir. Sağlık kuruluşları ve acenteler, hedef ülkede hizmet veren yabancı acentelerle ortaklıklar kurarak, bunlar üzerinden hasta bulmak isteyebilir. Ancak bu; kuruluşların ve acentelerin kendi pazarlama ağlarını korumalarından çok daha büyük bir maliyete neden olur. Ayrıca oluşturulacak sistem, sonsuza kadar yabancı acentelere bağımlı olunacak sistem anlamına gelir.
Her şeye rağmen acenteler yaygın kullanılan hasta bulma yöntemlerinin içerisinde ilk sırada yer alır.
Fuarlar
Her ne kadar isminden bahsediliyor olsa da sağlık turizmi fuarlarla pazarlaması yapılabilecek bir iş kolu değildir. Medikal cihazlar, sağlıkla ilgili diğer araçlar ve ilaçlar gibi ürünler fuarlarda diğer kurumsal müşterilere ulaştırılabilir. Ancak fuarlarla hasta bulunması söz konusu olamaz. Zira hastalar fuarları gezip, kendilerine hizmet verecek doktor ve hastaneleri aramazlar. Sektörde sağlıkla ilgili diğer fuarların turizmle ilişkilendirilmesi durumu söz konusu olduğundan böyle bir yanılgı ortaya çıkabilir.
Direkt erişim
Sağlık turizmi hasta bulma yöntemleri içerisinde en olmayacak işlem nedir diyecek olursanız, direkt erişim cevabını verebiliriz. Ülke ülke gezerek hasta bulmaya çalışmak gibi bir işlem, ancak parodilerde söz konusu olabilir. Dolayısıyla böyle bir hasta bulma yönteminden de söz edemiyoruz.
Sonuç olarak sağlık turizmi hasta bulma yöntemleri, dijital pazarlama ekseninde devam ediyor. Bu alanda, fayda maliyet oranı yüksek sonuçlar elde edebilmek için alanında deneyimli ve uzman kimselerle çalışmanız önem arz ediyor. Seçim yaparken, tercih edeceğiniz ajansın veya kişinin sağlık turizmi alanında başarılı sonuçları olan çalışmalar yaptığından emin olmalısınız.
2013 yılında Koç Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Ziraat Bankası projelerinde ve ağırlıklı olarak sağlık sektöründe hizmet verdim. Şu anda Collified Reklam Ajansı’nın kurucu ortağı olarak Avrupa’daki pazara yönelik çalışan firmalara veri tabanlı dijital pazarlama hizmeti sunuyorum.
