Sağlık turizmi sağlık alanında faaliyet gösteren, hastane ve klinik gibi kuruluşlarla, doğrudan doktorlar tarafından yapılabilir. Tabii kuruluşlar ve doktorlar bakımından sağlık turizmi yapmak aslında sağlık hizmetinin yabancılara sunumu olarak tanımlanır. Sağlık kuruluşlarının turizm faaliyetleri noktasında ek yatırımlar yapması nadir bir durum olup, bu yatırımlar genellikle sağlık turizmi acenteleri tarafından yapılır. Yani sağlık turizmi yapabilecek bir diğer faaliyet kolu, sağlık turizmi acenteleridir.
Sağlık turizmi yapabilmek için, belli koşullara sahip olmak gerekir. Elbette bunların başında yeterli miktarda sermayeye sahip olmak gelir. Ancak sermaye yine tek başına bu faaliyetleri sürdürebilmek için yeterli değildir. Sağlık turizmi yapacak olan şirketlerin ve kişilerin kim olduklarına bağlı olarak gereksinimleri farklılık gösterir.
Sağlık kuruluşlarının sağlık turizmi yapma yetkisi
Sağlık kuruluşları, sağlık turizmi ruhsatnamesi alarak yabancı hastalara sağlık hizmeti verebilirler. Bu noktada kuruluşların Sağlık Bakanlığı’na başvurarak ilgili yönetmeliklere uygun şartları sağladıklarını ispat etmeleri gerekir. Ancak sağlık kuruluşları birer turizm acentesi değildir. Elbette bu kuruluşlarda dilerlerse kendi bünyelerinde ayrı şirketler kurarak sağlık turizmi acentesi olabilirler. Bu durumda hastalara, ulaşım ve konaklama desteği de sunmaları mümkündür. Ancak sağlık tesislerine verilen ruhsatlar sağlık hizmetinin sunumu ile ilgilidir.
Sağlık kuruluşları, bakanlığın belirlediği standartlarda hizmet verebilir hale geldikten sonra, dilerlerse kendi çağrı merkezlerini kurup hastaların onları doğrudan ulaşmasını sağlayabilirler. Hastane, klinik veya doktorun doğrudan hastayla iletişim kurması noktasında herhangi bir engel yoktur. Bu şekilde çalışan sağlık kuruluşları olduğu gibi, sağlık turizmi acenteleri ile çalışıp kendileri sadece sağlık hizmetini sunan kuruluşlarda vardır. Bu kuruluşlar hastanın edinimi ile ilgili sürece hiçbir şekilde dahil olmayıp, acente tarafından Türkiye’ye getirilen hastanın sağlık hizmetini verirler. Şartlarda çalışan sağlık kuruluşlarının, sağlık hizmeti sunmak dışında bir sorumluluğu yoktur.
Sağlık turizmi acentelerinin yetki alanı
Sağlık turizmi acenteleri, uygun koşullarda kurulmuş olmaları durumunda, dünyanın herhangi bir yerinden Türkiye’ye hasta getirme yetkisine sahiptir. Sağlık turizmi acenteleri, Türkiye Cumhuriyeti kanunlarına uygun şekilde kurulup gerekli ruhsatları alan acenteler olarak tanımlanır. Bu acentelerin birer şirket olması gerekir ve bu şirketlerin ortaklarının, herhangi bir vatandaş olması mümkündür. Ancak burada kanuni sınırlamalar söz konusu olabilir. Şirket ortaklarının, herhangi bir yasal yaptırım nedeniyle ortaklığının mümkün olmaması ve/veya sağlık turizmi şirketi ortağı olmalarında herhangi bir yasal engel olmaması gerekir. Sağlık Bakanlığı, TÜRSAB ve ticaret sicilinde bu kontroller yapılır. Herhangi bir engel olması durumunda, ticaret sicil tescili, turizm acentesi ruhsatı veya sağlık turizmi yetki belgesi tesis edilmeyebilir.
Kuruluşunda ve işlemesinde herhangi bir engel bulunmayan sağlık turizmi acenteleri, kanuni olarak faaliyet gösterebilir.
Sağlık turizmi yapmak isteyen kuruluşlar hangi belgeleri almak zorundadır?
Sağlık turizmi, sağlık kuruluşları tarafından sunulan sağlık hizmetlerinin yurt dışındaki hastalara ulaştırılması faaliyetidir. Bu noktada sağlık kuruluşlarının ve sağlık turizmi aracı kuruluşlarının, yani sağlık turizmi acentelerinin alması gereken farklı belgeler söz konusudur.
Sağlık turizmi yapmak isteyen yani uluslararası hastalara sağlık hizmeti vermek isteyen kuruluşlar, bakanlık tarafından öngörülen koşullara uygun biçimde sağlık turizmi yetki belgesi alır. Bu belgeyi alan hastane, klinik ve doktor muayenehaneleri yabancı hastalara sağlık hizmeti sunabilirler.
Sağlık turizmi acentesi olmak isteyen işletmeler ise öncelikle birer turizm acentesi olmalı bunun yanında sağlık turizmi aracı kuruluşu ruhsatı almalıdır.
Adım adım sağlık turizmi acentesi kurmak
Sağlık turizmi acenteleri öncelikle birer işletmedir. Vergi usul kanunu ve ticaret kanununa uygun şekilde şirket niteliği taşıyan bu kuruluşların öncelikle bu temel gereksinimlerini sağlıyor olmaları gerekir.
- Şirket ortağı olmasında engel bulunmayan
- Açık ikamet bilgisi sunabilen
- Payına düşen sermayeyi taahhüt eden
Tüm gerçek kişiler şirket ortağı olabilirler. Bu kişiler bir araya gelerek mali müşavirleri ve avukatları nezdinde hazırlanacak şirket ana sözleşmesini bağlı bulundukları ticaret odasındaki ticaret sicil memurluğuna tescil ettirirler.
Ticaret sicil tescilinden sonra kuruluşun doğrudan faaliyete başlaması mümkün değildir. Ülkemizde turizm faaliyeti yapabilmek için öncelikle Turizm Bakanlığı’ndan ruhsat almak gerekir. Bu ruhsatlandırma sürecini, TÜRSAB yürütür.
Seyahat turizmi acenteleri ile sağlık turizmi acentelerinin temelde sahip olması gereken özellikler aynıdır. Ancak tüm turizm işletmeleri sağlık turizmi yapıyor olup olmamaları fark etmeksizin öncelikle turizm acentesi olarak tescil edilirler. Bunun ardından sağlık turizmi aracı kuruluşu yetki belgesi için ek gereksinimler karşılanır ve bu ruhsat için başvuru yapılır.
Sağlık turizmi acentesine dönüşmek için neler gereklidir?
Sağlık turizmi acenteleri, rekabet kurulu kuralları ve hastanın korunması ilkeleri kapsamında en az 3 sağlık kuruluşu ile anlaşma yapmış olmalıdır. Bu minimum sağlık kuruluşu kriteri her tedavi kolu için ayrı ayrı uygulanır. Hastalara seçme özgürlüğü sunmak yönetmeliğin ilk ve temel emridir.
Acentelerin, en az 2 dilde ve haftanın 7 günü 24 saati çalışan çağrı merkezleri kurmaları gerekir.
Çağrı merkezinde görev yapan ve 2 yabancı dil bilen personellerin yanında, doğrudan hizmet verecek 2 personelin daha istihdam edilmesi zorunludur.
Çağrı merkezinde veya hastalara doğrudan destek verecek olan birimde çalışan personellerin yabancı dil yeterlilikleri, devletin kabul ettiği sınavlarla ispat edilmek durumundadır.
Sağlık turizmi acenteleri, çevrim içi kaynaklarda ve basılı kaynaklarda yapacakları tanıtımlarda, hastaları en iyi ve eksiksiz biçimde bilgilendirmek zorundadır. Yani tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinde maksimum niteliklere sahip olunmalıdır.
Acentelerin hastaların tüm gereksinimlerini karşılamaları gerekir. Konaklama ve ulaşım gereksinimler Hani kendi imkanlarıyla karşılamayan acentelerin, bu hizmetleri sunan firmalarla anlaşma yapmaları ve bunu belgelemeleri gerekir. Bu hizmetlerde herhangi bir aksaklık olması durumunda firma yaptırımla karşılaşabilir.
Sağlık turizmi yapacak acentenin, açık ve eksiksiz bilgilendirme yapması, yapacağı tüm yazışmaları kanuni süresinde saklaması ve gerekli olması halinde resmi makamlara teslim edebiliyor durumda olması gerekir. Aracı kuruluş ruhsat alırken bu koşullar hakkında taahhütname verir.
İlk prosedürleri tamamlamak yeterli olur mu?
Sağlık turizmi yapabilmek için, kanuni koşulları yerine getirmek teorik olarak yeterlidir. Bu aşamadan itibaren hiçbir resmi kuruluş nezdinde bir engel söz konusu değildir. Ancak sağlık turizmi şirketleri ciddi işletme maliyetleri olan kuruluşlardır ve ciddi bir kapasiteyle çalışıyor olmaları gerek.
Çok yüksek karlılıkla ardan söz edilmeyen bu sektörde, sürüm en önemli gelir kaynağıdır. Elbette bunu yapabilmek için işletmenin pazarlama kabiliyetlerinin çok yüksek olması gerekir. Hedef ülkelerde yeterince etkinlik elde edebilmek için, özellikle dijital pazarlama alanında ciddi faaliyetlerin yürütülmesi gerekir.
Sağlık turizmi pazarlaması özel bir faaliyet alanıdır. Yurt dışındaki hastaların türkiye’ye getirilmesi sürecinde, onlara erişmek ve ülkemizde sağlık hizmeti almaları noktasında onları ikna etmek ciddi bir çalışma gerektirir.
Sağlık turizmi ajansları, bu alanda faaliyet gösteren veya göstermek isteyenler için uygun zemini oluşturmak ve işletmenin faaliyet süresi boyunca onlara yeterli miktarda trafik sağlamak için hizmet verir. Yalnız burada reklam ajansı seçimi noktasında dikkatli olmakta fayda vardır. Zira her ajans uluslararası pazarlama ve özellikle uluslararası sağlık pazarlaması yapabilmek noktasında yetkinliğe sahip olmayabilir. Bu özel çalışma alanında daha önce faaliyeti bulunmuş ve size referans sunabilecek pazarlama ajanslarını tercih etmenizde fayda vardır.
2013 yılında Koç Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Ziraat Bankası projelerinde ve ağırlıklı olarak sağlık sektöründe hizmet verdim. Şu anda Collified Reklam Ajansı’nın kurucu ortağı olarak Avrupa’daki pazara yönelik çalışan firmalara veri tabanlı dijital pazarlama hizmeti sunuyorum.
