Yapay zeka, makine öğrenimi sistematiği üzerine kurulu bir veri işleme sistemidir. Bu yapı kullanılarak pek çok bilgi işlem etkinliği kolaylıkla gerçekleştirilebilir. Ancak yapay zeka kullanımı, tamamen özgür ve sınırsız uygulamaları kapsamaz. Her ne kadar yapay zeka kullanımı, sınırsız özgürlükleri kapsıyor ve bedavaya fayda sağlıyor gibi görünse de özellikle pazarlama ve SEO alanında ciddi yasaklar ve sınırlamalar bulunur.
Bu sınırlamaların birincil nedeni; yapay zeka ile manipülasyon yapılmasının önüne geçmektir. Zira SEO uygulamalarında, insan eliyle gerçekleşmeyen etkinliklerin ağır bir çoğunluğu, manipülasyon görünümüne sahiptir. Her ne kadar, kimi uzmanlara göre; pazarlama da teknolojiye ayak uyduracak ve yapay zeka ile çalışmaya mecbur kalacak gibi bir iddia söz konusu olsa da buradaki çalışma kavramından kasıt, bütünüyle yapay zeka kullanmak değildir.
Google, yönergesinde yapay zeka kullanmakla ilgili şöyle der;
https://developers.google.com/search/blog/2023/02/google-search-and-ai-content?hl=tr
Faydasız yapay zeka olur mu?
Esasında yapay zekanın faydalı veya faydasız oluşu ile insan faaliyetlerinin faydası aşağı yukarı aynıdır. Öyle ki; herhangi bir fark yaratmayan ve/veya diğer kaynakların kopyası durumundaki içeriklerin, yapay zeka olsun veya olmasın; bir faydası yoktur. Google; tekrar eden, aynı içerik bilgisini veren ve/veya kopya olan içerikleri, herhangi bir fayda sınıfına sokmaz.
Örneğin; bir insan, 3 farklı internet sitesini araştırıp bunların ortalaması olacak bir içerik geliştirebilir. Bu içerik, algoritmik olarak tamamen özgün de olabilir. Ancak bu içerik, bu 3 siteden farklı olmayacağı için fayda seviyesi düşük olacaktır ve sınırlı sıralama alacaktır.
Yapay zeka ile bir içeriğin yazdırılması da benzer bir durumdur. Yapay zeka, soruya matematiksel bir mantıkla, aynı şekilde daha önce verilen cevapları derleyerek yanıt verir. Bu durumda bunun da bir fayda veya fark durumundan söz edemeyiz. Üstelik bu durumda, kopya riski ve spam kurallarını ihlal etme durumu da söz konusu olabilir.
Farklı olmayan, kullanıcıya yeni bilgileri veya özelleştirilmiş bilgiler sunmayan veri kaynakları, hangi şekilde elde edilmiş olursa olsun, faydalı değildir.
Faydalı yapay zeka nedir?
Tekrar altını çizmek gerekir ki, her teknik veya teknoloji faydalı değildir. Yapay zeka ismi gündeme düştüğünden beri, hemen herkes büyük bir heyecanla bunun dünyayı değiştireceğini dile getirir. Birkaç senedir gördüğümüz kadarıyla, henüz değişen bir dünya yok…
Nasıl ki, nükleer teknoloji doğru kullanılmazsa, çok ciddi bir yıkım ortaya çıkabiliyor, aynı durum diğer teknik ve teknolojilerde de söz konusu olabiliyor. Özellikle üretken yapay zeka ile ilgili, entelektüel camianın, “İnsan becerilerinin zayıflaması” riskine dikkat çektiğini biliyoruz.
Google dahil olmak üzere tüm teknoloji şirketlerinin üzerinde uzlaştığı temel referans, yapay zeka araçlarının insanların entelektüel kapasitesine ket vurmaması gerektiğidir.
Maalesef üretken yapay zeka günümüzdeki kullanım formu ile yaygın olarak insanların düşünsel kabiliyetlerine zarar verir niteliktedir. 2023 yılında toplanan dünya teknoloji şirketleri yöneticilerinin de bu konu hakkında fikir birliğine vardığını biliyoruz. Yapılan toplantının ardından, Elon MUSK;
“Yapay zeka araçlarının, moda var medeniyetin sonu olabileceği.”
İddiasında bulunmuştu. Musk, bu değerlendirmesine referans olarak; örneğin içerik geliştirme araçlarının insanların bu gereksinimini ortadan kaldırılması neticesinde bu yetilerin de yok olmasına sebep olabileceği iddiasında bulunmuştur.
Yani aslında yapay zeka, iş ve işlemlerimizi bir ölçüde kolaylaştırırken aslında ciddi riskleri de beraberinde getiriyor.
İçerikleri yapay zekanın üretmesinden ne gibi bir mahsur olabilir?
Bir kısım uzman, yapay zeka ile içerik ve fikir üretme konusunda ciddi saplantıya sahiptir. Bunun insanlığa hiçbir zararı olmadığını, bilakis buna harcanan zamandan tasarruf ederek başka işler yapılabileceğini iddia ederler.
Oysa binlerce yıldır geliştirdiğimiz medeniyetimizde, harcadığımız zamanın hiçbir şekilde boşa gitmediğini bildiğimizi yegane etkinlik; entelektüel gelişimi için yaptığımız çalışmalardır.
Bir okuyucunun daha fazla okuması ve okuduklarını fikir dolayısıyla yazıya dönüştürmesi, bir zaman kaybı değildir. İnsanoğlu bu etkinlikleri gerçekleştirmeden mental gelişimini tamamlayamaz. Bu gelişimi tamamlanmadan entelektüel alt yapının kazanılması mümkün değildir.
Çok iyi biliriz ki; elimizde bütün araçlar var olsa dahi bu araçları kullanma kapasitesi kafamızın içinde var olmadığında, hiçbir aracın anlamı yoktur.
İnsanların entelektüel kapasitelerinin yükseltilmesi de bu etkinliklerden geçtiği için, Elon Musk ve Jeff Bezos gibi teknoloji guruları, bu konudaki çekincelerini açık biçimde dile getirirler.
Hesap makinesi kullandık diye 4 işlemi unuttuk mu?
Çok yaygın ve gülünç bir başka tartışma konusu da bugün yapay zekaya itiraz edenlerin geçmişte hesap makinesine itiraz ettikleri iddiasıdır. Bu bütünüyle yanlış bir argümandır. Zira hesap makinesi tamamen matematiksel ve entelektüel boyutu olmayan bir çalışma sistematiğine sahiptir. Hesap makinesinin sahip olduğu işlem kapasitesi, insan tarafından hiçbir zaman ulaşılamayacak bir seviyedir.
Ancak bir ansiklopedik bilginin araştırılıp, kişinin kendi yargıları ile yeniden bir yazıta dönüştürülmesi, entelektüel bir uygulamadır.
Araştırmak, sorgulamak, düşünmek, fikir üretmek ve bunu yazıya dönüştürmek; analitik ve matematiksel işlemlerden çok, henüz tam bir tanımı yapılamamış insan zihninin fonksiyonlarından kaynaklanmaktadır.
Bu fonksiyonları zayıflatmak veya gereksinimini ortadan kaldırmak, gelecekte bunlara hiçbir şekilde temas etmemiş bireylerin var olmasına sebep olacaktır.
ChatGPT’ye sormadan mektup yazamayan bireylerin yaşadığı bir toplum daha mı gelişmiş olacaktır?
Fayda bunun neresinde?
Yapay zeka konusunu anlamak yapay zekanın faydalı veya zararlı kısımlarını anlamak konusunda da en etkili aracımızdır.
2023 yılı başından itibaren, fırtınalar koparılarak duyurulan üretken yapay zeka aslında yeni bir uygulama değildir. Yapay zeka çeşitli formları ile kodlama sistematiği var olduğu günden bu yana zaten kullanılıyor. Bunun en eski örneklerinden bir tanesi; kısa mesaj yazımında öngörü sistemini gündemimize getiren T9 klavye düzeni idi. Bu sistemde klavye bastığınız harflere göre hangi kelimeyi yazacağınızı, arşivindeki diğer kelimelerden yola çıkarak tahmin ediyordu. Bugün bunun çok daha gelişmişi ile karşı karşıyayız ve elbette birçok faydasından da söz edeceğiz.
- Hızlı işlem kapasitesi
Amacına uygun biçimde geliştirilmiş ve modellenmiş yapay zeka araçları, hiçbir insanın hiçbir zaman iyileşeceği büyüklükteki işlemleri yine aynı erişilmezlik seviyesinde gerçekleştirebilir. Analitik verilerin elde edilip sınıflandırılması noktasında, insan eliyle gerçekleştirilemeyecek büyük hacimlerdeki veri işleme kapasitesi yapay zekayla daha düşük hata seviyesinde mümkündür.
- Kompleks değerlendirmeler
statik işlem kodları ile yapamayacağımız değerlendirmeleri, yapay zeka modelleri ile kolaylıkla yapabiliriz. İşlerin otomatikleştirilmiş esinde eğer mümkünse doğru modelleme kullanılarak ciddi faydalar elde edebilmek mümkündür. Yine buradaki iş ve işlemler de insanların bilişsel fonksiyonlarını negatif etkide bulunmayan aksine süreçleri mükemmel eleştirip insanları daha komplike işlem yapabilir hale getiren uygulamalardır.
- Anlamsal veri işleme
NLP dil modellemesi ile üretken yapay zeka modelini bir araya getirerek anlamsal veri işleme sistematiğini kullanmak, yapay zekanın kendi kendine hareket edebilmesine imkan tanır. Görüntü, yazı ve ses verilerini; bir insanın anlayabileceği gibi veya buna yakın seviyede anlayabilen yapay zeka modelleri, buradaki verileri kullanılabilir hale getirebilir değiştirebilir veya iyileştirebilir.
Google yapay zekada neyi istemiyor?
Google yapay zekayı yasaklamıyor. Ancak yasaklama da yapının, yukarıda bahsettiğimiz koşullara uygun olması gerektiğinin altını çizmek gerekiyor. Zira bütünüyle otomatikleştirilmiş iş ve işlemlerin, pazarlama sistematiğine kullanılması google’ın genel prensiplerine aykırıdır.
Google pazarlamanın insandan insana devam eden bir süreç olduğunu ve bunun mutlaka insan eli ile sürdürülmesi gerektiğini açıkça dile getiriyor. Hatta bu konuda otomatikleştirilmiş içerikler üretmek spam politikalarımıza aykırıdır açıklamasını da net biçimde yapıyor.
Google;
sayfasında belirttiği üzere; tahminler, analizler ve transkriptler gibi yapay zeka verilerinin spam olmadığını ve kullanılmasının uygun olduğunu da belirtiyor.
Aslında burada Google’ın negatif algılamayacağı içeriğin, sistemi yanıltmaya yönelik otomasyon uygulamaları olmaması halinde güvenle kullanılabileceği de söylenebilir. Yalnız unutulmamalıdır ki, satışını yapmak istediğiniz iş veya ürünün açıklamasını manuel olarak yapamayıp otomasyona yaptırırsanız sıralama almanız söz konusu olmaz. Bugün belli düzeyde sıralama alabiliyor olmanız yaptığınız işlemin güvenli olduğu anlamına da gelmez. Google çeşitli periyotlarda algoritma güncellemeleri ile uygun olmayan sıralama seviyesini ortadan kaldırmaktadır.
2013 yılında Koç Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Ziraat Bankası projelerinde ve ağırlıklı olarak sağlık sektöründe hizmet verdim. Şu anda Collified Reklam Ajansı’nın kurucu ortağı olarak Avrupa’daki pazara yönelik çalışan firmalara veri tabanlı dijital pazarlama hizmeti sunuyorum.
