Covid 19 süreciyle internet kullanımı marjinal şekilde arttı. Aslında Covid -19, sağlık hizmetlerinin pazarlamasına elbette ciddi etkisi vardır. Daha önce mobil telefonumdan internete dahi girmemiş çok geniş bir kullanıcı grubu, bu süreçte fiziksel dünyadan uzaklaşmış olmaları sebebiyle, internet araçlarına yöneldi. Dolayısıyla internet etkinliği ve buradaki pazarlama aksiyonları arttı.
Pandemi zamanında market siparişi için dahi, mobil uygulamaları kullanmaya başladık. Herkes anımsayacaktır ki, pandemi öncesinde internetten yemek siparişi bu kadar yaygın değildi. Ayrıca sosyal medya platformlarındaki kullanıcı sayıları da doğal olarak bu süreçte arttı.
Fiziksel olarak sosyalleşmemek nedeniyle sosyal medyaya odaklanmak ve sokağa çıkamamak nedeniyle bazı gereksinimlerin alternatif yöntemlerle çözülmesi, sürecin doğal sonuçları olarak karşımıza çıktı.
Pandemi sonrasında söz konusu kullanım oranları bir miktar düşmüş olsa da bu süreçte daha önce internet kullanmayan kullanıcıların bu alışkanlığı kazanmış olması tüm pazarlama etkinliklerini bu mecraya kaydırdı. Bugün artık sağlık hizmetlerinin pazarlamasından kişisel bakım ürünlerine, ev gereçlerinden otomotiv sanayine kadar her sektör öncelikle dijital pazarlama yapar.
Dijital pazarlamanın geleceği nasıl?
Bildiğiniz gibi gazetelerin basılı formları günümüzde neredeyse hiç alınmaz. 90’lı yıllarda ve 2000’lerin binlerin ortasına kadar günlük satış hacimleri milyonları bulan gazeteler, bugün 10 binleri bulduklarında kendilerini başarılı sayarlar. Basın yayın organlarının önemli bir kısmı ortadan kalkmış, dijital medya alt yapılarını kuranlar bugün burada ciddi bir hakimiyet kazanmıştır. Aslında artık milyonlarca satılmayan gazeteler için bu durum bir sorun değildir. Çünkü milyonlarca basılı gazete satmak yerine milyonlarca kullanıcıyı mobil uygulamalarına ve internet sitelerine çekerek eskisinden çok daha fazla para kazanabiliyorlar.
Gazetelerin gelir elde etme yolları da dijital medya sayesinde çeşitlendi. Farklı turlarda ve boyutlarda kısıtlı sayıda reklam alabiliyorken bugün neredeyse sınırsız sayıda reklamı aynı gün yayınlayabiliyorlar. Ayrıca kullanıcıya erişim oranları da geleneksel basılı gazeteden çok daha fazla.
Gelecekte dijital medya araçlarının toplumun tüm kesimleri tarafından yaygın olarak daha fazla kullanılacağı tahmin ediliyor. Aslında bunu tahmin etmek için bilimsel araştırmalara da çok ihtiyacımız yok. Geçmişten bugüne dijital medyanın gelişimi irdelendiğinde, sonuçlar aşağı yukarı kestirilebilir niteliktedir.
Değişen medya araçları tüketici alışkanlıklarını değiştiriyor!
dünyanın son 30 yılı, önceki 100 binlerce yılından çok daha hızlı değişti. Keşiflerin birbirini takip etmesi neticesinde, daha önce hayal edemeyeceğimiz teknolojileri kullanır hale geldik. Bu gelişimin insanın algıları ve fiziksel ölçekte çok daha hızlı ilerlemesi bekleniyor.
Bilgi teknolojisi araçları ve iletişim teknolojisinin muazzam kombinasyonu olan internet, pazarlamanın kurallarını en azından mecraları itibariyle bütünüyle değiştirdi.
Bugün, televizyon kanalları izleyici oranlarını artırmak için sosyal medya platformlarında çalışmalar yapıyor ve reklamlar veriyor. Geçmişte televizyon kanalları, sosyal medyanın yerini işgal ediyordu. Benzeri şekilde, gazeteler gündelik bilgiyi edinmemizi sağlıyor ve yine reklamların yayınlandığı mecralar olarak kullanılıyordu.
Bunların içerisine, iletişim dünyasında daha önce olmayan araçları da dahil edebiliriz. Örneğin geçmişte birbirimize videolar gönderemez ve hatta anında giden Metin mesajları iletemezdik. Toplam 15 kelimeyi alan bir telgraf gönderebilmek için postanede kuyruk beklememiz gerekiyordu.
Bugün ise cebimizde gezdiğimiz mobil cihazlarımızla, dünyanın herhangi bir yerindeki dostumuzla görüntülü, sesli veya yazılı iletişim kurabiliriz. Farkında mısınız artık yemek siparişlerini, restorana telefon ederek değil; mobil uygulamadan seçim yaparak veriyoruz.
Pandemi süreci ne getirdi?
Pandemi devam ederken ortaya çıkan internet kullanım oranları ile bittikten sonraki oranları kıyaslamak çok doğru olmaz. Çünkü pandemi sürecinde zorunlu olarak kullanılan internet araçları, pandemi sonrasında aynı yoğunlukla kullanıma devam etmedi. Fakat buradan pandemi sonrasında dijital medya araçları gündemden çıktı sonucunu çıkarmak doğru olmaz. Burada dikkat edilmesi gereken husus şudur;
Pandemi öncesinde, daha önce hiç internete girmemiş kaç kişi artık interneti tanıyor.
Çevrenizi ele alın. Babam anneniz muhtemelen pandemiden önce Google aramaları ile hangi doktorun kendi sağlık sorununa yönelik hizmet verdiğini aramıyordu. Hatta muhtemelen bundan haberi de yoktu. Pandemi de sizinle görüşebilmek için kullanmak zorunda kaldığı akıllı telefonu, bugün ona hangi meyvede ne kadar vitamin olduğunu Google’a sorabilme fırsatını sunuyor.
Esasında pazarlamacıların metrik olarak sayıları o dönemle kıyaslamamasının en önemli sebebi tam olarak budur. Çünkü hacim düşmüş olsa da tekil kullanıcı sayısı pandemi den sonra muazzam şekilde artmıştır. Elbette artık gündelik yaşamımıza odaklanmış olduğumuz için, sosyal medyada sokağa çıkma yasakları döneminde olduğu kadar vakit geçirmiyoruz. Ancak babaannem biz hala mobil telefon kullanıyor.
Sağlık hizmeti özelinde değişen nedir?
Hemen her mal ve hizmetin pazarlamasının dijital medyaya kaymış olmasının doğal sonucu olarak sağlık hizmetlerinin pazarlaması da dijitale kaymış durumdadır. Ancak burada genelin dışında sağlık sektörüne özel bazı farklar söz konusudur.
Dijital medyada sağlık pazarlaması kanuni olarak sürdürülebilir!
Sağlık sektöründe reklam yasakları bulunur. Doktorlar veya hastaneler ellerinde broşürlerle sokaklarda dolaşıp hasta arayamazlar. Bunun yanında kitle iletişim araçlarını kullanarak reklam da veremezler. Dolayısıyla aslında buradan doktorlar geleneksel yöntemlerle reklam yapamaz sonucuna ulaşmak doğrudur.
Dijital medyada ise, kanunen yasak olmayan iletişim dilini kullanarak, doktorun veya hastanenin kendini tanıtması için uygun tanıtım ortamı geliştirilebilir.
- İnternet siteleri
- Sosyal medya hesapları
- Basın duyuruları
- YouTube ve benzeri video paylaşım platformları
Doktorlar ve klinikler için kanuni pazarlama yapabilmek için etkili zeminlerdir.
İnternet yani dijital medyanın bize sunduğu daha önce sahip olmadığımız en önemli araçlar içerisinde bu araçlar da sayılabilir
Uluslararası sağlık pazarlaması yalnızca dijital zeminlerde yapılabilir!
Ülkemizde sağlık turizmi internetten sonra ortaya çıkmıştır. Zira internet öncesinde uzak ülkelerdeki hastalara erişip onların ülkemizde tedavi hizmeti almasını sağlayacak pazarlama etkinliklerini sürdürmek imkânsız denebilecek kadar maliyetli idi.
İnternet bize dünyanın herhangi bir yerindeki hastayı Türkiye’ye getirebilme imkanını kazandırdı.
Dijital medyadaki etkinliklerimizin herhangi bir uzaklık sınırı yoktur. Kuracağımız internet siteleri ve mobil uygulamalar gibi araçlarla, dünyanın herhangi bir yerinden Türkiye’ye hasta getirebilmemiz artık mümkün. Üstelik bunun mümkün olmasının yanında maliyetleri de kazançları muza oranla oldukça düşük.
Bunun doğal sonucu olarak sağlık turizmi bugünlerde ülkemizin en önemli sektörlerinin başında geliyor.
Dijital medya kanallarında sağlık alanında daha iyi tanıtım yapılabilir!
Sağlık hizmetlerinde pazarlama yaparken karşımıza çıkan en ciddi sorun, yeterli bilginin verilmemesi ve hastanın beklentilerinin karşılanamamasıdır. Geleneksel pazarlama araçları ile hastalara detaylı bilgiler veremez onları görsel olarak tatmin edemeyiz. Örneğin bir televizyon kanalında hastanın her an erişebileceği ve aradığımda sonuçlarına ulaşabileceği bilgiler sunmamız mümkün değildir. Zaman akış sistematiği gereği böyle bir yayın yapacak olsak dahi herkesi uygun zamanda isabet ettiremeyebiliriz.
Dijital medyada ise hastanın tam olarak kendi sorununa dair sonuçlara ulaşabilmesi herhangi bir zamanda mümkündür. Örneğin doktor veya hastane, hastalıklar ve tedavileri ile ilgili bilgilendirici metin yayınları veya YouTube videolarını internete yükleyerek, hastaların yapacakları aramalarda onlara ulaşıp gerçek bilgiyi almalarını sağlayabilir.
Sonuç olarak sağlık hizmetlerinde dijital pazarlama yöntemlerinin artık daha yaygın kullanılıyor olması, hem sağlık alanında sunduğu ek özellikleri hem de iletişim dünyasının dönüşümü ile ilgilidir. Doktorlar, diş hekimleri, klinikler ve hastaneler bugün en etkili pazarlama araçlarına dijitalde ulaşırlar.
2013 yılında Koç Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra Ziraat Bankası projelerinde ve ağırlıklı olarak sağlık sektöründe hizmet verdim. Şu anda Collified Reklam Ajansı’nın kurucu ortağı olarak Avrupa’daki pazara yönelik çalışan firmalara veri tabanlı dijital pazarlama hizmeti sunuyorum.
